هر ساله ۱۷ تیر (۸ جولای) به عنوان روز بازی ویدیویی یا به بیان دقیقتر روز جهانی بازی ویدئویی شناخته میشود. روزی که به احترام دنیای گسترده و هیجانانگیز گیم طراحی شده و فرصتی است تا بازیکنان، توسعهدهندگان و همه علاقهمندان به بازیهای ویدیویی، گرد هم آمده و این هنر ، صنعت نوین را جشن بگیرند. اما چرا چنین روزی اهمیت دارد؟ چه چیزی بازیهای ویدیویی را به بخشی جداییناپذیر از زندگی انسان مدرن تبدیل کرده است؟ در این مقاله به تاریخچه، فلسفه، اثرات اجتماعی، علمی و فرهنگی بازیهای ویدیویی در کنار روز جهانی آن میپردازیم.
تاریخچه کوتاه روز بازی ویدیویی
روز بازی ویدیویی برای اولین بار در ایالات متحده آمریکا توسط برخی انجمنهای بازیسازان و گیمرها مطرح شد. اگرچه برخی کشورها روزهای متفاوتی را برای بازیهای ویدیویی دارند، اما ۸ جولای (۱۷ تیر) به عنوان روز رسمی و جهانی آن پذیرفته شده است. هدف اولیه این روز، ایجاد فرصتی برای شناخت بهتر بازیهای ویدیویی، رفع پیشداوریها و تاکید بر نقش آموزشی، فرهنگی و سرگرمی این حوزه بوده است.
در سالهای ابتدایی، جشنها و دورهمیهای کوچک میان گیمرها، مسابقات محلی، نقد و بررسی بازیهای قدیمی و جدید و سخنرانیهای آکادمیک درباره تأثیرات بازیهای ویدیویی برگزار میشد. به تدریج با گسترش رسانههای اجتماعی و استریمینگ، این روز به یک جشن جهانی تبدیل شد که هر سال میلیونها نفر آن را گرامی میدارند.
فلسفه نامگذاری روز جهانی بازی ویدئویی
شاید این سوال برای بسیاری پیش بیاید که چرا روز جهانی بازی ویدئویی به عنوان یک روز رسمی ثبت شده است. پاسخ ساده است: بازیهای ویدیویی دیگر فقط یک سرگرمی ساده نیستند. آنها تبدیل به ابزارهایی برای یادگیری، تقویت مهارتهای شناختی، همبستگی اجتماعی، آشنایی با فرهنگهای مختلف، توسعه زبان انگلیسی و حتی کسب درآمد شدهاند.
این روز فرصتی برای احترام گذاشتن به بازیسازان، طراحان شخصیت، انیماتورها، برنامهنویسان، نویسندگان سناریوهای گیم و حتی گیمرهایی است که با استریم و نقد بازی، این صنعت را زنده نگه داشتهاند. روز جهانی بازی ویدئویی در واقع جشن گرفتن خلاقیت و نوآوری بشر در عرصه سرگرمی دیجیتال است.
اهمیت فرهنگی و اجتماعی بازی های ویدیویی
ایجاد اجتماع و حس تعلق
در دنیای بازیهای آنلاین و حتی آفلاین، کاربران بخشی از یک اجتماع بزرگتر هستند. عضویت در گیلدهای MMORPG یا تیمهای E-sport باعث افزایش احساس تعلق و تعامل مثبت میان گیمرها میشود.
آموزش زبان و فرهنگ های مختلف
بسیاری از بازیکنان ایرانی و غیرانگلیسیزبان با بازیهایی مانند GTA، Call of Duty یا بازیهای داستانمحور، دایره لغات انگلیسی خود را گسترش دادهاند. همچنین این بازیها فرصت آشنایی با لهجهها، فرهنگها و جغرافیای دیگر کشورها را فراهم میکنند.
تقویت تمرکز و حل مسئله
مطالعات متعددی نشان داده است که گیمرهای حرفهای در حل مسائل پیچیده، تصمیمگیری سریع، مدیریت بحران و تمرکز بلندمدت عملکرد بهتری دارند.
افزایش خلاقیت
بازیهایی مانند Minecraft، Roblox یا بازیهای شبیهسازی شهری به کودکان و بزرگسالان کمک میکنند مهارتهای طراحی، مدیریت منابع و خلاقیت خود را در محیطی جذاب تقویت کنند.
اثرات علمی و پزشکی بازیهای ویدیویی
از سال ۲۰۱۰ به بعد، تحقیقات گستردهای در مورد اثرات بازیهای ویدیویی بر مغز و روان انسان انجام شد. نتایج این تحقیقات نشان داد:
تقویت عملکرد شناختی
بخشهایی از مغز که مسئول توجه، حافظه کاری، هماهنگی حرکتی و بینایی هستند، در گیمرهای فعال به مراتب رشد بیشتری دارند.
درمان کمکی برای افسردگی و اضطراب
برخی بازیها با تقویت حس موفقیت و غوطهوری، به عنوان درمان کمکی برای اختلالات خلقی توصیه میشوند.
کنترل درد و بازتوانی بیماران
در فیزیوتراپی یا درمانهای درد مزمن، بازیهای ویدیویی حرکتی (مانند Wii) برای حواسپرتی مثبت و کاهش درد استفاده میشوند.
افزایش سرعت پردازش اطلاعات
گیمرها نسبت به افراد عادی در دریافت و پردازش اطلاعات تصویری و تصمیمگیریهای لحظهای سریعتر عمل میکنند.
نقدهای وارد بر بازیهای ویدیویی
البته روز بازی ویدیویی به معنی نادیده گرفتن چالشهای آن نیست. متخصصان به نکات زیر اشاره میکنند:
اعتیاد به بازیهای ویدیویی
اعتیاد به گیم با کاهش روابط خانوادگی، افت تحصیلی و مشکلات جسمی همراه است.
خشونت بازیهای ویدیویی
برخی بازیهای خشن میتوانند حساسیت کودکان و نوجوانان به خشونت را کاهش دهند، اگرچه این نظریه همچنان محل بحث است.
سبک زندگی کم تحرک
گیمرهایی که زمان زیادی را به بازیهای نشسته اختصاص میدهند، در معرض چاقی، دیابت و بیماریهای قلبی-عروقی هستند.
چگونه روز جهانی بازی ویدئویی را جشن بگیریم؟
جمع شدن با دوستان گیمر
میتوانید مسابقات محلی برگزار کنید یا به سراغ بازیهای خاطرهانگیز دوران کودکی بروید.
آشنایی با بازیهای جدید
روز بازی ویدیویی بهترین فرصت برای امتحان کردن بازیهایی است که مدتها در لیست انتظار شما بودهاند.
برگزاری استریم یا تماشای استریمرهای محبوب
این روز، زمان خوبی برای حمایت از استریمرها و تعامل با جامعه گیمرهای سراسر جهان است.
شرکت در جشنوارهها و رویدادهای آنلاین
بسیاری از شرکتهای بزرگ مانند Steam، Epic Games یا PlayStation در این روز تخفیفهای ویژه یا رویدادهای درونبرنامهای برگزار میکنند.
آموزش ساخت بازی
اگر همیشه علاقهمند به ساخت بازی بودهاید، روز جهانی بازی ویدئویی انگیزهای عالی برای شروع یادگیری Unity، Unreal Engine یا زبانهای برنامهنویسی گیم است.
بازیهای ویدیویی و دنیای آینده
بازیهای ویدیویی در دهه آینده با ترکیب هوش مصنوعی، واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و اینترنت اشیاء به ابزاری فراتر از سرگرمی تبدیل خواهند شد. احتمالا در سالهای آینده با مفاهیم زیر مواجه میشویم:
- کلاسهای آموزشی مبتنی بر بازیهای VR و AR
- درمانهای روانشناختی از طریق بازیهای طراحیشده ویژه
- یادگیری زبان و مهارتهای نرم با گیمیفیکیشن کامل
- گسترش ورزشهای الکترونیکی (E-sport) به سطح المپیک
- اقتصادهای واقعی در دنیای متاورس و بازیهای آنلاین
مهمترین رویدادهای مرتبط با روز بازی ویدیویی
E3 (Electronic Entertainment Expo)
هرچند این رویداد در ماه ژوئن برگزار میشود اما فضای هیجانزده ناشی از معرفی بازیهای جدید تا روز جهانی بازی ویدئویی ادامه دارد.
Gamescom
بزرگترین نمایشگاه بازی اروپا که هر سال در آلمان برگزار میشود و همزمان با روز بازی ویدیویی، تبلیغات و رونماییهای مرتبط با آن اوج میگیرد.
رویداد های Steam
در روز جهانی بازی ویدئویی، Steam تخفیفهای استثنایی برای عناوین منتخب در نظر میگیرد.
بازیهای ایرانی در روز جهانی بازی ویدئویی
بازیسازی ایرانی در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است. بازیهایی مانند گرشاسپ، سفیر عشق، ارتشهای فرازمینی، Shadow Blade و Children of Morta نمونههایی از قدرت خلاقیت ایرانیان در این عرصه هستند. روز بازی ویدیویی فرصتی برای حمایت از بازیسازان داخلی و آشنایی بیشتر با آثار ملی است.
جمع بندی
روز جهانی بازی ویدئویی فقط جشن گرفتن چند بازی معروف یا خرید تخفیفی جدید نیست. این روز، یادآور بخشی از وجود ماست که همیشه مشتاق بازی، ماجراجویی، یادگیری و خلق دنیای جدید بوده است. همان کودک درونی که هرگز نمیخواهد از کشف و تخیل دست بکشد.
بهتر است در این روز کمی از دغدغههای بزرگسالی فاصله بگیریم، کنسول یا کامپیوتر خود را روشن کنیم و غرق دنیای خیال و استراتژی شویم؛ زیرا بازیهای ویدیویی نه تنها ابزاری برای سرگرمی، بلکه پلی میان رویا و واقعیت هستند.
سوالات متداول
صنعت بازیهای ویدیویی در دهههای اخیر به یک پدیده فرهنگی و اقتصادی عظیم تبدیل شده است. میلیونها نفر در سراسر جهان از بازی کردن لذت میبرند و این سرگرمی تأثیرات عمیقی بر جامعه، فناوری و اقتصاد گذاشته است. در این بخش، به سوالات متداول در مورد روز بازی ویدیویی که در تاریخ ۱۷ تیر (معادل ۸ جولای) گرامی داشته میشود، پاسخ خواهیم داد.
روز بازی ویدیویی (Video Game Day) یک مناسبت غیررسمی است که به تجلیل و بزرگداشت هنر، فرهنگ و تأثیر بازیهای ویدیویی بر زندگی مدرن اختصاص دارد. این روز فرصتی است برای گیمرها، توسعهدهندگان، و علاقهمندان به این صنعت تا شور و هیجان خود را نسبت به بازیهای ویدیویی به اشتراک بگذارند.
درحالیکه تاریخ ۸ جولای (۱۷ تیر) در بسیاری از کشورها، بهویژه در ایالات متحده آمریکا، بهعنوان “روز بازی ویدیویی” شناخته میشود و به طور گستردهای توسط جامعه گیمینگ و رسانهها گرامی داشته میشود، این روز یک مناسبت رسمی جهانی که توسط سازمانهای بینالمللی بزرگی مانند سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شده باشد، نیست. مناسبتهای مشابه دیگری مانند “روز ملی بازیهای ویدیویی” در ۱۲ سپتامبر نیز در برخی مناطق وجود دارد.
بازیهای ویدیویی به دلایل متعددی به یکی از محبوبترین اشکال سرگرمی در جهان تبدیل شدهاند و تأثیرات گستردهای بر جامعه دارند:
سرگرمی و فرار از واقعیت: بازیها یک راه جذاب برای سرگرم شدن، کاهش استرس و فرار موقت از فشارهای زندگی روزمره ارائه میدهند.
تعامل اجتماعی: بسیاری از بازیها، بهویژه بازیهای چندنفره آنلاین، بستری برای ارتباط و تعامل با دوستان و آشنایان در سراسر جهان فراهم میکنند.
تقویت مهارتها: تحقیقات نشان دادهاند که بازیهای ویدیویی میتوانند به تقویت مهارتهایی مانند حل مسئله، تفکر استراتژیک، هماهنگی چشم و دست، واکنش سریع، و حتی مهارتهای همکاری تیمی (در بازیهای گروهی) کمک کنند.
خلاقیت و روایت داستان: بازیها پلتفرمی برای خلاقیت در طراحی، هنر، موسیقی و داستانسرایی هستند و به بازیکنان امکان میدهند در دنیاهای خیالی غوطهور شوند.
گستردگی ژانرها: تنوع بینظیر ژانرها، از اکشن و ماجراجویی گرفته تا پازل، شبیهسازی و ورزشی، تضمین میکند که برای هر سلیقهای، بازیای وجود دارد.
تأثیر اقتصادی و فناوری: صنعت بازیهای ویدیویی یک بخش اقتصادی بسیار بزرگ و رو به رشد است که به پیشرفت فناوریهایی مانند گرافیک کامپیوتری، هوش مصنوعی، و واقعیت مجازی کمک شایانی کرده است.
روز بازی ویدیویی در سراسر جهان و در جامعه گیمینگ، معمولاً به روشهای متنوعی جشن گرفته میشود که عمدتاً بر حول محور بازی کردن و اشتراکگذاری تجربیات است:
بازی کردن: سادهترین و رایجترین روش، صرف زمان برای بازی کردن بازیهای مورد علاقه، چه به صورت انفرادی و چه با دوستان.
جشنهای آنلاین و آفلاین: بسیاری از گیمرها، استریمکنندهها، توسعهدهندگان و ناشران بازی، رویدادها، مسابقات، استریمهای زنده و جشنهای آنلاین را برگزار میکنند.
تخفیفها و پیشنهادات ویژه: برخی فروشگاههای بازی یا پلتفرمهای آنلاین، تخفیفها یا پیشنهادات ویژهای را به مناسبت این روز ارائه میدهند.
اشتراکگذاری در شبکههای اجتماعی: استفاده از هشتگهای مرتبط (مانند #VideoGameDay یا #روز_بازی_ویدیویی) برای به اشتراک گذاشتن تجربیات بازی، خاطرات گیمینگ، یا بحث در مورد بازیهای محبوب.
تجلیل از صنعت: برخی از رویدادها به تجلیل از تاریخچه بازیهای ویدیویی، نوآوریهای صنعت، و توسعهدهندگان و خالقان بازیها میپردازند.
جمعآوری کمکهای مالی خیریه: برخی جامعههای گیمینگ از این روز برای سازماندهی رویدادهای خیریه و جمعآوری کمکهای مالی از طریق بازی استفاده میکنند.
صنعت بازیهای ویدیویی همواره در حال تحول است و روندهای کلیدی زیر آینده آن را شکل خواهند داد:
گسترش بازیهای ابری (Cloud Gaming): با فناوریهایی مانند Xbox Cloud Gaming و GeForce Now، امکان بازی کردن عنوانهای سنگین بدون نیاز به سختافزار قدرتمند، تنها با یک اتصال اینترنتی قوی، فراهم میشود.
واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR): این فناوریها همچنان در حال پیشرفت هستند و تجربه بازی کردن را به سطوح جدیدی از غوطهوری میبرند. انتظار میرود بازیهای VR و AR در آینده نقش پررنگتری ایفا کنند.
هوش مصنوعی (AI) پیشرفته: استفاده از هوش مصنوعی برای خلق شخصیتهای غیربازیکن (NPC) واقعگرایانهتر، داستانهای پویاتر، و تجربههای بازی شخصیسازی شده.
متاورس و بازیهای بلاکچین (Web3 Gaming): مفهوم متاورس (دنیاهای مجازی پایدار و متصل) و بازیهای مبتنی بر بلاکچین (که در آنها بازیکنان مالکیت واقعی داراییهای درون بازی را دارند) در حال ظهور هستند و ممکن است مدلهای جدیدی برای بازی و اقتصاد درون بازی ایجاد کنند.
گیمینگ موبایل: بازار بازیهای موبایل همچنان بزرگترین بخش صنعت است و انتظار میرود با پیشرفت فناوریهای موبایل و ۵G، رشد بیشتری پیدا کند.
سرویسهای اشتراکی: مدلهای اشتراکی (مانند Xbox Game Pass یا PlayStation Plus) که دسترسی به کتابخانهای از بازیها را با هزینه ثابت ماهانه فراهم میکنند، همچنان محبوبیت خواهند داشت.
تمرکز بر دسترسپذیری (Accessibility): توسعهدهندگان و شرکتها بیشتر به این موضوع توجه میکنند تا بازیها برای افراد با تواناییهای مختلف قابل دسترسی باشند.
این روندها نشان میدهند که صنعت بازیهای ویدیویی نه تنها از نظر تکنولوژی، بلکه از نظر مدلهای کسبوکار و نحوه تعامل ما با سرگرمیهای دیجیتال نیز به سرعت در حال تغییر و تکامل است.
